Zaburzenia nastroju, czyli prezentujemy słowniczek zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania
Epizod maniakalny (hipomania) – charakteryzuje się podwyższonym lub drażliwym nastrojem utrzymującym się przez co najmniej cztery dni, który nie jest spowodowany przez substancje psychoaktywne ani choroby somatyczne. Nastrój ten musi być inny niż osoba ma zazwyczaj. Charakterystyczne objawy to:
- wzmożona aktywność,
- niepokój,
- wzmożona rozmowność, a wręcz gadatliwość,
- trudności z koncentracją,
- gonitwa myśli,
- zmniejszona potrzeba snu,
- zwiększone libido („energia seksualna”),
- lekkomyślne wydatki,
- wzmożona łatwość kontaktów z innymi,
- brak dystansu do obcych osób i utrata zahamowań społecznych,
- mało odpowiedzialne i lekkomyślne zachowania,
- wzmożona samoocena lub poczucie wyższości,
- łatwa odwracalność, szybkie i nagłe zmiany planów.
Mania – objawy takie jak te, które występują w epizodzie maniakalnym, opisanym wyżej. Objawy utrzymują się jednak znacznie dłużej (przez co najmniej tydzień) i są silniejsze przez co znacznie mocniej zakłócają życie psychospołeczne. Mania może występować bez lub z objawami psychotycznymi. Najczęściej dotyczą one urojeń o treści wielkościowej, odnoszącej się do siebie, erotycznej lub prześladowczej.
Epizod depresyjny – charakteryzuje się znacznym obniżeniem nastroju, który nie jest spowodowany przez substancje psychoaktywne. Trwa co najmniej dwa tygodnie. Charakterystyczne objawy:
- wyraźna utrata zainteresowań,
- brak zadowolenia z aktywności, które zwykle sprawiały przyjemność,
- wcześniejsze niż zwykle, poranne wybudzanie się,
- nastrój jest znacznie obniżony rano, wieczorem może być nieco lepszy,
- spadek łaknienia,
- spadek masy ciała (5% lub więcej w ciągu miesiąca),
- znaczne obniżenie libido,
- poczucie bezsensu życia,
- brak nadziei na jakąkolwiek poprawę,
- myśli samobójcze,
- obniżona koncentracja i osłabienie uwagi.
Epizod depresyjny dzieli się na: łagodny, umiarkowany i ciężki, w zależności od ilości występujących objawów. Ponadto wyróżnia się także epizod depresji ciężki bez lub z objawami psychotycznymi. Najczęstsze przykłady to urojenia o treści: nihilistycznej, hipochondrycznej, obarczającej winą, prześladowcze, ubóstwa, nadciągającej katastrofy. Bardzo silne urojenia nihilistyczne mogą przerodzić się w zespół Cotarda, który charakteryzuje się poczuciem zanikania narządów, gnicia ciała, rychłej śmierci.
Depresja atypowa – jest to specyficzny rodzaj depresji (nie opisany w ICD-10), który charakteryzuje się nietypowymi objawami takimi jak nadmierne łaknienie, wzrost wagi i nadmierna senność (bez wybudzania nad ranem).
Depresja maskowana – jest to specyficzny rodzaj depresji (nie opisany w ICD-10), który charakteryzuje się tym, że na pierwszy plan wysuwają się dolegliwości bólowe, a smutek, utrata zainteresowań, obniżenie nastroju mogą być niezauważane dla pacjenta. Osoby najczęściej skarżą się na bóle: głowy, twarzy, szyi, pleców, brzucha, klatki piersiowej.
Zaburzenia afektywne dwubiegunowe (cyklofrenia, ChAD) – zaburzenia nastroju charakteryzujące się występowaniem epizodów depresji i manii lub hipomanii. Objawy zarówno epizodów depresyjnych, jak i maniakalnych są opisane powyżej. Aby odróżnić zaburzenia dwubiegunowe od jednobiegunowych (zaburzenie depresyjne nawracające), musi wystąpić co najmniej jeden epizod maniakalny lub hipomaniakalny.
Cyklotymia – jest to uporczywe, utrwalone zaburzenie nastroju, trwające co najmniej dwa lata, obejmujące kilka epizodów depresji łagodnej i hipomanii z przedzielającymi je okresami prawidłowego nastroju lub bez nich. Po okresie cyklotymii mogą wystąpić epizody manii i depresji ciężkiej. Mogą one też być „wyzwalaczami” cyklotymii, gdy się zakończą.
Dystymia – jest to uporczywe, utrwalone zaburzenie afektywne, trwające co najmniej dwa lata, charakteryzujące się stałym obniżeniem nastroju. Brak epizodów hipomanii.