Nie bój się terapii! Rozmowa z psychoterapeutą

Psycholog Ewa Affek obala mity o psychoterapii, wyjaśnia, jak wyglądają wizyty u terapeuty i w jaki sposób możemy z nich skorzystać. Dlaczego ludzie często odkładają decyzję o pierwszej wizycie u terapeuty? Wybierają się do niego dopiero wtedy, gdy czują się fatalnie, a problemy zaczęły się nawarstwiać.   Myślę, że skoro do tej pory radzili sobie…

Psycholog Ewa Affek obala mity o psychoterapii, wyjaśnia, jak wyglądają wizyty u terapeuty i w jaki sposób możemy z nich skorzystać.

Dlaczego ludzie często odkładają decyzję o pierwszej wizycie u terapeuty? Wybierają się do niego dopiero wtedy, gdy czują się fatalnie, a problemy zaczęły się nawarstwiać.

 

Myślę, że skoro do tej pory radzili sobie bez wsparcia terapeuty, mogą nie brać pod uwagę takiej możliwości.Albo nie wierzą w to, że terapia będzie dla nich pomocna. Mogą też obawiać się mówienia o swojej prywatności, tajemnicach, trudnościach, które być może uważają za wstydliwe.Mimo że coraz więcej osób chodzi na terapię, to nadal nie mówimy o tym tak otwarcie, jak o wizycie u internisty czy ortopedy.Nierzadko wynika to z obawy przed reakcją otoczenia (partnera, członków rodziny, znajomych), przed tym, co powiedzą, co sobie pomyślą. W dzieciństwie i okresie dorastania uczymy się dbać o swoje zdrowie fizyczne, natomiast zapomina się o trosce o własną psychikę. Nie jesteśmy zatem przyzwyczajeni do dbania o swoje zdrowie psychiczne.Obawa przed pierwszą wizytą u terapeuty jest też naturalna, bo nie znamy jeszcze osoby, której będziemy się zwierzać. Jednak warto pamiętać, że zadaniem psychoterapeuty jest nam przede wszystkim pomóc. Na początku tworzy się relację pełną zaufania, akceptacji i szacunku, aby klient poczuł się bezpiecznie i mógł swobodnie mówić o sobie. Sądzę, że największe obawy może budzić nieświadomość tego, jak wygląda wizyta u psychoterapeuty.

Wyjaśnijmy zatem, czego możemy się spodziewać na pierwszej wizycie.  

Przede wszystkim tego, że terapeuta będzie chciał dla nas jak najlepiej. Uważnie nas wysłucha, dopyta o to, z jakimi trudnościami przychodzimy, a w dalszym etapie przy użyciu swojej wiedzy, doświadczenia i technik terapeutycznych będzie chciał przybliżyć nas do pożądanych zmian.

Czy mogłabyś powiedzieć coś więcej o tym, czym różni się spotkanie z terapeutą od rozmowy z przyjacielem?

W odróżnieniu od znajomych terapeuta nie ocenia, nie daje gotowych rad, a rozwiązania wypracowuje wspólnie z pacjentem. Terapeuta staje się dla nas swego rodzaju lustrem, które pozwala realnie spojrzeć na rzeczywistość i zobaczyć to, czego być może do tej pory nie dostrzegaliśmy, a także spojrzeć na swoje trudności z różnych perspektyw. Jeśli tkwimy w stresującej sytuacji, nasze pole widzenia często się zawęża. Czasem dla niektórych osób relacja terapeutyczna bywa również pierwszą okazją do nawiązania pełnego zaufania, bezpiecznego kontaktu. Trudno to wyjaśnić osobie, która wcześniej nie doświadczyła relacji terapeutycznej. W moim odczuciu jest to wyjątkowy, motywujący i bardzo pomocny kontakt. Dzięki relacji terapeutycznej możemy w pełni emocjonalnie odreagować, otwarcie dzielić się swoimi myślami. Jest to pewna odskocznia od codziennych relacji, ponieważ terapeuta nie jest związany z naszym życiem.

W jakich sytuacjach psycholog może nam pomóc, jeśli nie cierpimy na zaburzenia psychiczne, ani nie mamy poważnych problemów?

Warto skorzystać z konsultacji, gdy doświadczamy trudności w relacjach, czy to prywatnych, czy zawodowych. Praca zajmuje bardzo duży obszar naszego życia i czasem przysparza nam sporo stresu. Często u jego źródła leżą problemy w dogadaniu się z szefem lub współpracownikami. Terapeuta może nam także pomóc w obszarach związanych z życiem rodzinnym, takich jak wychowanie dzieci lub relacje partnerskie. Poza tym terapia jest również dla osób, które chcą siebie samych rozwijać. Można stać się bardziej uważnym na swoje potrzeby i emocje, które zapewnią nam większe odczuwanie komfortu w codziennym życiu.

Jak konkretnie pomaga psychoterapeuta?

Przede wszystkim pomaga odróżnić obszary, nad którymi mamy wpływ od tych, nad którymi nie sprawujemy kontroli. Warto szczególnie przyjrzeć się sprawom od nas zależnym i zastanowić się, jakie rozwiązania można podjąć. A jeśli chodzi o kwestie niezależne od nas, to pracujemy nad ich akceptacją lub podjęciem większych kroków ku zmianie.

Wydaje mi się, że wiele osób oczekuje od terapeuty pomocy w szybkim rozwiązaniu ich problemów. Mają nadzieję na poprawę samopoczucia już po pierwszym spotkaniu.

Ja to nazywam mitem czarodziejskiej różdżki. Niestety nikt nie ma mocy rozwiązać uporczywych problemów w trakcie kilku wizyt. Myślę, że bardzo ważny jest również dobór terapeuty. Śmieję się, że jest z tym trochę jak z wyborem partnera. Ważne jest wzajemne dopasowanie. Kolejną kwestią są nurty terapeutyczne, w których niewiele osób się orientuje. Inaczej będzie pracował terapeuta psychoanalityczny, a inaczej – poznawczo-behawioralny. Przed wizytą warto choć trochę o tych nurtach poczytać i zobaczyć, które podejście będzie nam bardziej odpowiadało.

Z drugiej strony funkcjonuje przeciwny mit – będziemy wracać do przeszłości i dawnych traum, nasza sytuacja tylko się pogorszy…

Wiele zależy tutaj od indywidualnego przypadku. Czasem wrócenie do przeszłości jest niezbędne, by skorygować dawne doświadczenia, otwarcie wyrazić emocje czy zaspokoić ukryte potrzeby. Jednak ilość czasu przeznaczanego na rozmowę o przeszłości także zależy od nurtu terapeutycznego. W terapii poznawczo-behawioralnej rozmowa o dzieciństwie służy przede wszystkim poznaniu sposobów radzenia sobie pacjenta, których nauczył się w przeszłości. Dzięki temu możemy lepiej zrozumieć trudności pojawiające się w obecnym życiu. A zrozumienie problemu jest pierwszym i bardzo ważnym krokiem do podjęcia zmiany.

Wyjaśnijmy mit o tym, że psycholog korzysta z technik manipulacji, umie czytać w myślach i wpłynie na nas niezależnie od tego, czy tego chcemy, czy nie.

Rzeczywiście funkcjonują takie mity, że psycholog dowie się czegoś, czego ja nie chcę powiedzieć. Tak naprawdę jest to błąd w myśleniu, bowiem ani psycholog, ani nikt inny nie potrafi czytać w myślach. Może się nam jedynie wydawać, że dokładnie wiemy, co ktoś ma na myśli, na przykład kiedy dobrze się z kimś znamy. Dobrym sposobem na rozwianie obaw jest wybranie się na jedną sesję, w trakcie której terapeuta wyjaśnia wszelkie wątpliwości, dokładnie omawia to, jak wyglądają spotkania. Również w trakcie pracy odpowiada na pytania pacjentów związane ze stosowanymi technikami terapeutycznymi. Mówi o tym, na czym polegają i czemu mają służyć. Wszystko odbywa się w atmosferze jawności. Sięganie po pomoc może wydawać się porażką, ale tak naprawdę jest ważną umiejętnością. Szukanie wsparcia to wyraz troski o siebie samego, oznaka siły, a nie słabości.

Sylwia Barbachowska, Magazyn Tu i Teraz